Chứng khoán là gì? Những thông tin cần biết về thị trường chứng khoán

Chứng khoán là gì? Chứng khoán và thị trường chứng khoán đang trở thành lĩnh vực đầu tư tiềm năng tại Việt Nam. Việc nắm rõ các kiến thức cũng như cách đầu tư chứng khoán là điều hết sức cần thiết. Bài viết bên dưới, chúng tôi sẽ giúp bạn giải đáp thông tin chứng khoán là gì? Các loại chứng khoán hiện nay. Cùng tìm hiểu các bạn nhé!

Chứng khoán là gì? Khái niệm chứng khoán

Chứng khoán là gì? Chứng khoán là loại chứng từ có giá dài hạn hoặc bút toán ghi số xác nhận những quyền, lợi ích hợp pháp của người sở hữu đối với vốn hay tài sản của tổ chức phát hành. 

Chứng khoán là gì? Chứng khoán là hàng hóa của thị trường chứng khoán. Chứng khoán có giá là hình thức biểu hiện của tư bản giả, bản thân không có giá trị độc lập. Là những bản sao bằng giấy tờ của tư bản thực.

Những chứng khoán có giá mang lại thu nhập cho đối với người sở hữu nên nó cũng là đối tượng mua bán và có giá cả. 

chứng khoán
Chứng khoán là gì?

Chứng khoán là gì? Thông thường trên chứng khoán giá không ghi tên người sở hữu. Do đó, có thể dễ dàng chuyển nhượng tự do từ người này sang người khác mà không cần có chữ ký chuyển nhượng. 

Trong lịch sử phát triển thị trường chứng khoán, lúc đầu chứng khoán được in bằng giấy nhưng sau này được thể hiện dưới dạng phi vật thể thông qua nghiệp vụ ghi chép kế toán bằng phương tiện điện tử.

Một chứng khoán tức là một sản phẩm tài chính có thể giao dịch trên thị trường.

Chứng khoán là gì? Chứng khoán là công cụ tài chính có giá trị, có thể mua bán và nắm giữ như một loại tiền.

Chứng khoán được xác nhận bằng chứng chỉ (certificate), bút toán sổ sách (book-entry) hay các loại dữ liệu điện tử thể hiện quyền và lợi ích của chủ sở hữu tài sản hoặc phần vốn đối với các công ty cổ phần.

Chứng khoán là gì? Chứng khoán thể hiện mối quan hệ sở hữu đối với công ty (được xem là cổ phiếu); Thể hiện mối quan hệ chủ nợ (được gọi là trái phiếu…) hay chứng khoán lai (trái phiếu chuyển đổi, cổ phiếu ưu đãi) hoặc một số loại quyền chọn.

Các thuộc tính của chứng khoán

Đầu tiên, chứng khoán có tính thanh khoản. Có nghĩa là chứng khoán có thể được chuyển đổi thành các loại tiền mặt.

Thứ hai, chứng khoán có tính sinh lời. Có nghĩa là chứng khoán có khả năng tạo thu nhập dành cho chủ sở hữu.

Thứ ba, chứng khoán có tính rủi ro. Có nghĩa là việc sở hữu, mua bán một loại chứng khoán có thể làm giảm thu nhập của chủ sở hữu.

Các thuộc tính của chứng khoán
Các thuộc tính của chứng khoán – Chứng khoán là gì

Quy định của pháp luật các nước về những loại chứng từ có giá là chứng khoán không hoàn toàn giống nhau. Theo quy định của pháp luật, chứng khoán bao gồm các loại: cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ đầu tư và những loại chứng khoán khác.

Quyền và lợi ích hợp pháp của người sở hữu chứng khoán đối với tài sản hoặc vốn của tổ chức phát hành phụ thuộc vào loại chứng khoán.

Ví dụ. Người sở hữu cổ phiếu vừa có quyền hưởng lợi vừa có quyền sở hữu đối với tổ chức phát hành còn người sở hữu trái phiếu chỉ có quyền hưởng lợi (thu nhập) từ tổ chức phát hành.

Chứng khoán phát hành ra công chúng có thể được ghi danh (có ghi tên người sở hữu) hay vô danh (không ghi tên người sở hữu).

Các loại chứng khoán

Có 3 loại chứng khoán chính, phổ biến bao gồm:

  • (1) Chứng khoán vốn
  • (2) Chứng khoán nợ
  • (3) Chứng khoán phái sinh

1. Chứng khoán vốn

Chứng khoán là gì? Chứng khoán vốn được hiểu là cổ phiếu phổ thông. Tức là cổ phiếu mà nhà đầu tư cá nhân hay mua trên những sàn chứng khoán.

Chứng khoán vốn thể hiện quyền sở hữu của cổ đông một thực thể (công ty, ủy thác, …)

Chứng khoán vốn – Chứng khoán là gì

Vì chứng khoán vốn được xem như là cổ phiếu, nên nó có vai trò và đặc điểm giống như cổ phiếu.

Cụ thể được trả cổ tức nếu công ty hoạt động kinh doanh tốt, được hưởng những lợi từ việc bán chênh lệch giá (mua thấp bán cao), chứng khoán vốn cũng có quyền biểu quyết đến các hoạt động quan trọng của công ty.

Trong trường hợp công ty phá sản, giải thể thì cổ đông sẽ nhận lại những khoản tiền còn lại, khi công ty thanh toán xong các khoản nợ.

2. Chứng khoán nợ

Chứng khoán nợ được biết nhiều nhất đó là trái phiếu. Khi các bạn sở hữu chứng khoán nợ, hay trái phiếu công ty, điều đó thể hiện là chủ nợ của công ty.

Khi các bạn sở hữu chứng khoán nợ, thì cần phải xác lập tiền bạn cho công ty vay và công ty phải có trách nhiệm hoàn trả (trừ trường hợp công ty phá sản, mà không đủ tiền trả nợ). Chứng khoán nợ thể hiện số tiền cho vay, lãi suất, kỳ hạn, gia hạn, …

 Chứng khoán nợ
Chứng khoán nợ – Chứng khoán là gì

Chứng khoán nợ ngoài các sản phẩm chủ đạo đó là trái phiếu (trái phiếu chính phủ, trái phiếu doanh nghiệp), chứng chỉ tiền gửi (CD), chứng khoán được thế chấp.

Nếu các bạn hay gửi ngân hàng, thì sổ tiết kiệm của bạn có thể xem là chứng khoán nợ.

Chứng khoán nợ sẽ được trả lãi thường xuyên, bất chấp công ty có hoạt động tốt hay không. Và được ưu tiên thanh toán đầu tiên trong trường hợp công ty đó phá sản.

Chứng khoán lai: Có thể các bạn đã từng nghe một số thuật ngữ cổ phiếu ưu đãi, trái phiếu chuyển đổi. Đó là một dạng của chứng khoán lai. Dạng này có đặc tính của cả chứng khoán vốn và nợ. Thực tình mà nói thì nó vẫn có xu hướng thiên về chứng khoán nợ hơn (trái phiếu nhiều hơn).

3. Chứng khoán phái sinh

Chứng khoán phái sinh là hình thức phức tạp hơn. Hiện tại thị trường chứng khoán Việt Nam đã có giao dịch chứng khoán phái sinh. Nó phụ thuộc vào giá của chỉ số VN30.

Chứng khoán phái sinh
Chứng khoán phái sinh – Chứng khoán là gì

Tuy nhiên đây cũng chỉ là 1 dạng của chứng khoán phái sinh. Ngoài ra còn có hợp đồng quyền chọn.

Quyền chọn thì có quyền chọn mua hay quyền chọn bán. Ví dụ Cổ Phiếu X hiện có mức giá là 50.000 đồng. Bạn dự đoán nó sẽ tăng lên 60.000 đồng. Thay vì bỏ ra số tiền 50.000 đồng mua Cổ Phiếu X với kỳ vọng sẽ lãi 10.000 đồng (tương đương 20%).

Thì các bạn có thể đặt chi phí quyền lựa chọn giả định 1.000 đồng. Bạn sẽ mua được 50 quyền mua Cổ Phiếu X, khi Cổ Phiếu X tăng giá lên 60.000 đồng, thì bạn sẽ lãi: 50 (cổ phiếu) X 10.000 đồng (lãi 10.000 đồng/cổ phiếu) – 50.000 đồng (chi phí mua quyền) = 450.000 đồng.

Tuy nhiên ngược lại, chứng khoán phái sinh luôn tồn tại mức độ rủi ro cao hơn rất nhiều so với các loại chứng khoán thường.

Xét về mức độ rủi ro giảm dần, có:

  • Rủi ro nhất: Chứng khoán phái sinh
  • Rủi ro: Chứng khoán vốn và cổ phiếu
  • Ít rủi ro nhất: Chứng khoán nợ, trái phiếu

Mặt dù thị trường chứng khoán Việt Nam ra đời từ năm 2000, nhưng hiện tại thị trường cổ phiếu là tương đối nhiều nhà đầu tư thực hiện giao dịch.

Tiếp theo thị trường phái sinh (ra đời năm 2018) cũng thu hút các nhà đầu tư cá nhân. Thị trường trái phiếu dành cho các nhà đầu tư cá nhân hiện chưa phát triển.

Xem thêm các bài viết liên quan:

Vai trò của chứng khoán đối với nền kinh tế

Một thị trường chứng khoán phát triển có tác động hỗ trợ đến nền kinh tế đất nước. Điều này cũng thể hiện rõ qua thị trường tài chính những nước phát triển mạnh như: nước Mỹ, Anh, Nhật…

Ngay từ đầu năm 2019, Thủ Tướng Nguyễn Xuân Phúc đã đánh cồng khai mạc phiên giao dịch đầu năm, và đề ra mục tiêu, định hướng phát triển mới cho thị trường chứng khoán Việt Nam.

Vai trò của chứng khoán đối với nền kinh tế
Vai trò của chứng khoán đối với nền kinh tế – Chứng khoán là gì

Nhờ thị trường chứng khoán, các nhà đầu tư có thể dễ dàng nhìn thấy những công ty nào hoạt động tốt, công ty nào hoạt động không tốt. Tiền sẽ được đẩy vào những công ty phát triển mạnh, giúp nó mở rộng hoạt động kinh doanh và thúc đẩy nền kinh tế.

Chứng khoán tăng trưởng mạnh mẽ quá, tạo ra những biến động lớn đối với chu kỳ kinh doanh. Mọi thứ tràn lan, ai cũng có thể mua 1 cách tràn lan, không dựa trên kiến thức khoa học và quản trị rủi ro thường cũng sẽ trả giá lớn.

Dù chứng khoán luôn tăng trưởng trong lâu dài, là phong vũ biểu của nền kinh tế. Nhưng sẽ có những lúc thị trường giảm điểm 10% hoặc 20%, có thể nói là năm nào cũng diễn ra.

Đối với nhà đầu tư cá nhân, chứng khoán là kênh đầu tư nên tất yếu phải có những rủi ro (nếu không muốn rủi ro hãy gửi tiền vào ngân hàng). Tuy nhiên chứng khoán kèm theo nó là phần thưởng lớn. Bạn có thể gia tăng tài sản nhanh chóng hơn so với các nhiều kênh đầu tư khác, nếu bạn có kiến thức và sự hiểu biết khoa học.

Khái niệm về thị trường chứng khoán

Thị trường chứng khoán là nơi diễn ra các giao dịch mua bán các loại chứng khoán. Những mối quan hệ mua bán trao đổi này làm thay đổi chủ sở hữu của chứng khoán.

Thực chất đây được hiểu là quá trình vận động của tư bản, chuyển đổi từ tư bản sở hữu sang tư bản kinh doanh.

Khái niệm về thị trường chứng khoán
Khái niệm về thị trường chứng khoán – Chứng khoán là gì

Thị trường chứng khoán không giống với thị trường hàng hóa thông thường khác. Bởi vì hàng hóa của thị trường chứng khoán là loại đặc biệt, là quyền sở hữu về tư bản. 

Loại hàng hóa này mang giá trị và giá trị sử dụng. Như vậy, có thể nói rằng, bản chất của thị trường chứng khoán là thể hiện mối quan hệ giữa cung và cầu của vốn đầu tư. Giá cả của chứng khoán chứa thông tin về chi phí vốn hay giá cả của vốn đầu tư. 

Thị trường chứng khoán là hình thức phát triển bậc cao của nền sản xuất và lưu thông hàng hóa.

Vai trò, chức năng của thị trường chứng khoán

Thị trường chứng khoán đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế đất nước.

Vai trò, chức năng của thị trường chứng khoán
Vai trò, chức năng của thị trường chứng khoán – Chứng khoán là gì

1. Huy động vốn đầu tư cho nền kinh tế

Khi các nhà đầu tư mua chứng khoán do các tổ chức/ công ty phát hành, số tiền nhàn rỗi của họ sẽ được sử dụng trong hoạt động sản xuất kinh doanh. Từ đó góp phần mở rộng thêm hoạt động sản xuất xã hội. 

Bằng cách hỗ trợ những hoạt động đầu tư của công ty, thị trường chứng khoán đã có tác động quan trọng đối với sự phát triển của nền kinh tế quốc dân.

Thông qua đây, chính phủ và chính quyền tại các địa phương cũng huy động được nguồn vốn cho mục đích sử dụng và đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng nhằm phục vụ các nhu cầu chung của xã hội.

2. Cung cấp môi trường đầu tư

Thị trường chứng khoán cung cấp cho công chúng môi trường đầu tư lành mạnh với những sự lựa chọn phong phú.

Các loại chứng khoán có sự khác nhau về tính chất, thời hạn và độ rủi ro, cho phép nhà đầu tư có thể lựa chọn loại hình phù hợp với khả năng, mục tiêu và sở thích của mình. Chính vì thế , thị trường chứng khoán góp phần làm tăng mức tiết kiệm cho đất nước.

3. Tạo tính thanh khoản cho các chứng khoán

Nhờ có thị trường CK, nhà đầu tư có thể chuyển đổi chứng khoán mà họ sở hữu thành tiền mặt hay các loại chứng khoán khác khi muốn.

Khả năng thanh khoản (khả năng chuyển đổi thành tiền mặt) là một đặc tính hấp dẫn của chứng khoán khiến các nhà đầu tư quan tâm.

Đây là yếu tố cho thấy tính linh hoạt, an toàn khi đầu tư vốn vào chứng khoán. TTCK hoạt động càng năng động hơn và có hiệu quả thì càng có khả năng nâng cao tính thanh khoản của các chứng khoán giao dịch trên thị trường.

Hy vọng rằng qua bài viết này của Taichinhpro, các bạn đã phần nào hiểu được được về chứng khoán là gì và thị trường chứng khoán hoạt động như thế nào. Nếu các bạn muốn tham gia vào hoạt động đầu tư chứng khoán này hãy tìm hiểu nhiều hơn để có thể đầu tư sinh lời từ chứng khoán nhé.

Bình luận

Bài viết liên quan:

Hướng dẫn mở tài khoản giao dịch tại Chứng khoán An Bình

Cách giao dịch chứng khoán An Bình (ABS)

02/07/2022

Công ty Cổ phần Chứng khoán An Bình có tên gọi là An Binh Securities Joint Stock Company. Viết tắt là ABS, chuyên cung cấp các loại hình dịch vụ tài chính trong đa dạng các lĩnh vực chứng khoán với mức chi phí linh hoạt theo từng gói sản phẩm. Bên dưới là một ... Read more